Op dinsdag 2 februari 2016 hebben 56 senatoren voor het wetsvoorstel Deregulering beoordeling arbeidsrelaties gestemd (DBA). Vanaf 1 mei 2016 is de huidige Verklaring arbeidsrelatie (VAR) niet meer geldig.

Stemverklaring

Voordat het wetsvoorstel in stemming werd gebracht, hebben enkele partijen een stemverklaring afgegeven. Beter iets dan niets. Beter een regeling die schijnzelfstandigheid kan aanpakken, dan een regeling waarbij dat niet kan, zo valt af te leiden uit de stemverklaringen van de partijen die voor stemden.

Toezeggingen

Staatssecretaris Wiebes (Financiën) heeft aan de Eerste Kamer een aantal toezeggingen gedaan die de paniek die er heerst onder de zzp’ers en hun opdrachtgevers moet doen afnemen. De strekking is dat de soep niet zo heet wordt gegeten als hij wordt opgediend. Zo heeft Wiebes de Eerste Kamer beloofd dat de Belastingdienst het eerste jaar ondernemend Nederland zo goed mogelijk gaat informeren. Hij wil duidelijk communiceren wat wel en niet mag, onder meer door een handleiding/handreiking beoordeling arbeidsrelaties te publiceren.

Belastingdienst

Bovendien gaat de Belastingdienst zoveel mogelijk overeenkomsten toetsen. Geanonimiseerd en ontdaan van fiscale informatie worden deze op internet geplaatst. Hierbij zullen wel de privacyregels in acht worden genomen. Het openbaren van de overeenkomsten dient volgens Wiebes enerzijds om de geloofwaardigheid van de Belastingdienst te bewaren en anderzijds om de fiscus te kunnen toetsen op kwaliteit.

Discrepantie

Een andere zorg die Wiebes bij de meerderheid van de Eerste Kamer voldoende heeft weggenomen, is de discrepantie tussen de fiscaal ingestoken voorbeeldovereenkomsten en het privaatrecht. Twee elementen spelen daarbij een rol: gezagsverhouding en aansprakelijkheid. Uit een van de reeds gepubliceerde voorbeeldovereenkomsten zou civielrechtelijk een gezagsverhouding kunnen worden afgeleid, waardoor voor het privaatrecht sprake is van een arbeidsovereenkomst, terwijl men fiscaal gezien mag vertrouwen op de voorbeeldovereenkomsten.

Daarnaast zijn in sommige voorbeeldovereenkomsten aansprakelijkheidsbepalingen opgenomen die verder reiken dan het arbeidsrecht zou toestaan en die wellicht strijdig zijn met de redelijkheid en billijkheid. Wiebes heeft aan de senatoren verklaard dat voor de beoordeling of sprake is van een arbeidsrelatie aangesloten moet worden bij het civiele recht. Hij zal ervoor zorgen dat de voorbeeldovereenkomsten dienovereenkomstig aangepast worden, zodat ze voldoen aan de privaatrechtelijke maatstaven.

Handhaving

Na verloop van het eerste jaar zal de Belastingdienst zijn focus verleggen naar handhaving van de regeling. De handhaving zal voornamelijk geschieden op opdrachtgeversniveau. Een boekenonderzoek zal misstanden niet aan het licht brengen, want die boeken zullen waarschijnlijk wel in orde zijn, denkt Wiebes. De controle zal zich richten op het verschil tussen de administratie en de werkvloer. Hierbij is een vergelijking gemaakt van de manier waarop de Belastingdienst optreedt bij handhaving in de loonsfeer. Hoewel de controle steekproefsgewijs zal zijn, zal de nadruk liggen bij de sectoren waar de meeste schijnzelfstandigen te vinden zijn: de bouw en de zorg.

Evaluatie

Dankzij de nodige toezeggingen is het wetsvoorstel over de streep getrokken. Desalniettemin kan de staatssecretaris van Financiën over drie jaar aan de bak bij de evaluatie van de Wet deregulering arbeidsrelaties, als we de leden van de Eerste Kamer mogen geloven. Wij zijn in ieder geval benieuwd naar de uitkomsten van de evaluatie.

Seminar Wet DBA (opvolger VAR)

Nextens biedt op 12 mei 2016 een seminar aan over dit onderwerp: Seminar Wet DBA (opvolger VAR). Tijdens dit seminar bekijken we samen wat de risico’s zijn van de nieuwe Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) en hoe schijn-constructies te beperken zijn. Een praktische dag met theorie en praktijk en veel voorbeeldcontracten!

Bron: Elsevier Nextens